Forum o wszystkim i o niczym dotyczacym naszej klasy Strona Główna o wszystkim i o niczym dotyczacym naszej klasy

 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   GalerieGalerie   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

antyk-średnniowiecze-renesans
Idź do strony 1, 2  Następny
 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum o wszystkim i o niczym dotyczacym naszej klasy Strona Główna -> Polski
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
jezyn jarzyn




Dołączył: 23 Paź 2006
Posty: 105
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Wto 11:44, 26 Gru 2006    Temat postu: antyk-średnniowiecze-renesans

wyjezdzam juz jurto i opracowalam sobie pojęcia, chciałam wrzucic jako załącznik ale nie wiem czy to mozliwe, zapodam to co mam, odwdzięczycie sie jak wróce. Miałam zrobione wszystkie trzy, jak znajde to zapodam pozostałe dwa.

Renesans:

HUMANIZM 1) kierunek ukształtowany we Włoszech ok. początku XIV w., przeciwstawiający się średniowieczu, nawiązujący do antyku. Jego hasłem był aforyzm: Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce (Terencjusz). Humanizm stał się podstawą epoki odrodzenia (renesansu).

2) postawa intelektualna i moralna wyrażająca się zainteresowaniem sprawami człowieka, poszanowania jego godności i wolności.

3) kierunek myśli filozoficznej, koncentrujący się wokół problemów człowieka, jego natury, współżycia z przyrodą Przeciwstawiający się teocentryzmowi oraz czynieniu z człowieka narzędzia ideologii, polityki, gospodarki i tworzenia kapitału, propagujący jego wszechstronny rozwój fizyczny i psychiczny, doskonalenie więzi ze sferą innych bytów oraz z innymi ludźmi na zasadach zgody i harmonii. Traktujący życie ludzkie jako drogę i cel.

SYNKRETYZM (gr. synkre-tismós – przymierze przeciw wspólnemu wrogowi),
1) w filozofii łączenie zwykle niespójnych poglądów filozoficznych, społecznych, religijnych w jedną lub spójną (eklektyzm) całość;
2) w sztuce: zjawisko nierozłącznego występowania elementów tańca, słowa, muzyki, obrazu, np. w sztuce społeczeństw pierwotnych, w rytuale, w sztuce dziecka; charakterystyczne dla sztuki zjawisko zacierania granic gatunkowych.
Synkretyzmem posługuje się poezja wizualna, graffiti, poezja dźwiękowa; problem ten podjęła Wielka Reforma Teatru, występował w futuryzmie (teatr plastyków, Cricot, futurystyczny teatr); do synkretyzmu odwoływał się w Teorii Czystej Formy S.I. Witkiewicz; w sztuce współczesnej zjawisko zacierania granic medialnych i zmysłowych (wrażeń) oraz interaktywności w procesach sztuki, np. dramat miesza się z epiką, teatr używa środków i mediów filmowych, fotografia drukarskich, graficznych, rzeźbiarskich i na odwrót, aktywność twórcza wykorzystuje wszystkie możliwości również spoza sztuki i są to działania w pełni uprawnione.

REFORMACJA
Reformacja w Polsce
Informacje ogólne
Reformacja, ruch religijny, kulturalny i społeczny, zapoczątkowany ogłoszeniem w Wittenberdze przez M. Lutra (1517) 95 tez dotyczących konieczności zreformowania bogacącego się i odchodzącego od zasad wiary Kościoła katolickiego. Postulaty te zostały poparte przez chłopów w wojnie chłopskiej w 1525.

W 1529 na sejmie w Spirze miał miejsce protest zwolenników luteranizmu (6 księstw i 14 miast Rzeszy Niemieckiej) przeciwko poglądom katolickiej większości. Stał się on początkiem formowania się Kościołów protestanckich, odrzucających zwierzchnictwo papieża i nawiązujących w swych doktrynach do samodzielnych interpretacji Biblii (Pismo Święte), którą uznano za jedyne źródło objawienia (przy ogólnym zanegowaniu tradycji i dogmatyki katolickiej).

Z Niemiec ruch reformacyjny rozszerzył się na: Skandynawię, Francję (hugenoci), Czechy, Węgry, Polskę, Niderlandy, Anglię (anglikanizm), Szwajcarię (w której działali dwaj wielcy przedstawiciele protestantyzmu: U. Zwingli oraz przybyły z Francji J. Kalwin).

Reformacja oderwała od Kościoła katolickiego ok. 1/3 ówczesnej Europy. Sobór trydencki (1543-1563) odrzucił ugodę z protestantami uznając ich za heretyków i podejmując działania przeciwko nim. Później protestantyzm rozszerzył się i objął liczne ruchy i ugrupowania religijne pojawiające się w XVII i XVIII w. ("druga reformacja").
Reformacja w Polsce
Podłoże, na którym rozwinął się ruch reformacyjny w Polsce, było podobne jak w innych krajach europejskich. Jedną z głównych przyczyn niechęci do Kościoła katolickiego był posiadany przez niego majątek oraz liczne przywileje, zezwalające na wywieranie znacznych wpływów na politykę państwową, stąd ruch reformacyjny miał w dużej mierze charakter walki społeczno-ekonomicznej, zmierzającej do zniesienia tych uprawnień.

Grunt pod reformację został przygotowany przez husytyzm, który do początku XVI w. miał w Polsce licznych zwolenników. Ponadto w latach 1546-1551 w Wielkopolsce szukali schronienia przed represjami husyci czescy, tzw. bracia czescy, którzy wzmocnili miejscowy ruch reformacyjny.

Wystąpienie M. Lutra spotkało się początkowo z odzewem ze strony mieszczaństwa miast zachodniej i południowo-zachodniej Polski, Śląska, Wielkopolski i Pomorza, gdzie bliskie były kontakty z Niemcami (jednym z głównych ośrodków oddziaływania protestantyzmu na ziemie polskie stał się Wrocław, który już w 1521 otworzył swe bramy dla luteranizmu). Pod opieką Albrechta Hohenzollerna Prusy Książęce (po sekularyzacji w 1525) stały się ośrodkiem propagandy protestanckiej na całą północną Polskę i Litwę (w Królewcu wydano pierwszą Biblię w języku polskim). W późniejszym okresie Zygmunt II August umożliwił ugruntowanie się luteranizmu w sekularyzowanym w 1561 księstwie Kurlandii. Bez większych oporów luteranizm został wprowadzony na Pomorzu Zachodnim, gdzie tamtejszy sejm zatwierdził w 1534 jego przyjęcie. Na Śląsku, mimo poparcia większości mieszczan i feudałów świeckich dla luteranizmu, opór władz habsburskich doprowadził do trwałego podziału religijnego Ślązaków na protestantów i katolików.

Równocześnie już w 1520 Zygmunt I Stary wydał edykt zakazujący głoszenia nauki Lutra i wyjazdów za granicę do centrów objętych przez jego zwolenników. Podobne edykty wydawano do 1543, choć praktycznie nie wyciągano poważniejszych konsekwencji w stosunku do naruszających te zakazy. Zygmunt II August był bardziej tolerancyjny wobec nowinek religijnych. Wprawdzie w 1550 ukazał się edykt królewski nakazujący szlachcie, pod groźbą najwyższych kar, porzucenie wszelkich herezji, jednakże do jego wykonania już nie doszło.

W tym czasie największe wpływy w Rzeczypospolitej zdobył kalwinizm, który znajdując zwolenników szczególnie wśród szlachty, akceptującej jego demokratyczne tendencje oraz decentralistyczne założenia, stał się czynnikiem scalającym opozycję, dążącą do uzależnienia władzy państwowej od reprezentacji społeczeństwa i przyznania mu prawa oporu przeciwko nadużyciom ze strony monarchy. Kalwinizm rozprzestrzenił się zwłaszcza w Małopolsce i na Litwie. W 1552 jego zwolennicy wystąpili z projektem utworzenia podporządkowanego państwu Kościoła narodowego (wzorowanego na angielskim), mającego zjednoczyć wszystkie wyznania chrześcijańskie, łącznie z prawosławiem. Propozycja zwołania soboru narodowego, podniesiona na sejmie w 1555, została zaakceptowana zarówno przez Zygmunta II Augusta, jak i biskupów katolickich, odrzucona natomiast przez Stolicę Apostolską (nie wyrażającą ponadto zgody na odprawianie mszy w języku polskim, komunię pod dwiema postaciami i zniesienie celibatu księży), co doprowadziło do osłabienia zależności Kościoła polskiego od papiestwa (m.in. zaprzestanie płacenia świętopietrza).

W latach 1562-1565 doszło wśród wyznawców kalwinizmu do rozłamu, w którego wyniku powstał tzw. zbór większy (kalwiński) i zbór mniejszy (ariański). Przyczyną rozłamu były spory doktrynalne i konflikty społeczne, zapoczątkowane przez przybyłych do Polski włoskich antytrynitarzy, których poglądy miały bezpośredni wpływ na powstanie arianizmu polskiego (bracia polscy). Radykalizm dogmatyczny i społeczny arian skazywał ich na izolację i niechęć otoczenia, co znalazło swoje odbicie w niedopuszczeniu braci polskich do tzw. ugody sandomierskiej 1570, która wzmacniała pozycję protestantów wobec katolików. Konfederacja warszawska uchwalona w 1573 zakończyła okres rozkwitu reformacji, gwarantując m.in. wieczny pokój między różniącymi się w wierze (od słów użytych w tekście dokumentu: dissidentes de religione - “rozróżnieni w wierze”, katolicy zaczęli nazywać wszystkich protestantów mianem dysydentów), w praktyce nie potrafiła jednak powstrzymać narastającej nietolerancji i kontrreformacji.

Reformacja wpłynęła pozytywnie na rozwój polskiej kultury, przyczyniając się m.in. do rozkwitu piśmiennictwa narodowego (towarzyszył temu rozwój drukarni, wydających Biblię i polemiczne utwory w języku polskim). Czołowi barokowi poeci polscy - Jan Andrzej i Zbigniew Morsztynowie oraz W. Potocki byli zwolennikami arian, M. Rej - kalwinistą. Również wybitny pisarz polityczny tego okresu, A. Frycz Modrzewski, był związany z kręgiem humanistów protestantów.

Różnowiercy przyczynili się także do rozwoju szkolnictwa, zakładając liczne szkoły średnie wzorowane na zachodnich gimnazjach. Do najwcześniej powstałych szkół związanych z reformacją należało gimnazjum w Pińczowie (1551), początkowo kalwińskie, następnie ariańskie, w ślad za którym powstały miejskie gimnazja luterańskie w Gdańsku (1558) i Toruniu (1568) oraz kalwińskie w Secyminie, Łańcucie i Lewartowie. Wybitną pozycję zajmowała również szkoła prowadzona przez braci czeskich w Lesznie, której rektorem był J.Á. Komensky. Europejski rozgłos zdobyła Akademia Rakowska.

Jednym z bardziej znanych działaczy reformacyjnych był J. Łaski, który próbował doprowadzić do zjednoczenia kościołów protestanckich w Polsce.

Pisma braci polskich, S. Przypkowskiego, J. Szlichtynga czy A. Wiszowatego, czytywane w następnym stuleciu w zachodniej Europie, wywarły wpływ na kształtowanie się idei wczesnego Oświecenia

PROTESTANTYZM, jeden z trzech wielkich odłamów chrześcijaństwa wywodzący się z ruchów reformatorskich w Kościele rzymskokatolickim w XVI w. Ich inicjatorami byli m.in. M. Luter i J. Kalwin. Protestantyzm obejmuje blisko 2 tys. ugrupowań, Kościołów chrześcijańskich, związków wyznaniowych i wspólnot. Nazwa protestantyzmu powstała dopiero w XVI w. i oznaczała sprzeciw wobec zakazu działalności i rozwoju ruchu reformatorskiego (protest przeciw decyzji cesarskiej, zakazującej rozpowszechniania doktryny, przyjęty 19 II 1529 na sejmie w Spirze przez grupę miast i książąt zgodnie z prawem obowiązującym w Rzeszy Niemieckiej).

Mianem protestantyzmu określa się chrześcijańskie związki wyznaniowe, ugrupowania i Kościoły powstałe od XVI w. Zalicza się do nich: luteranów, baptystów, metodystów, kalwinistów, zielonoświątkowców i in. wyznania, do których przynależy ok. 400 mln osób.

Odrębność protestantyzmu od katolicyzmu i prawosławia polega przede wszystkim na tym, że nie uznaje za doktrynę wiary tego, co zostało dodane przez Kościół rzymski lub prawosławny do Pisma Świętego. W związku z tym wyłoniły się dwa nurty zasadnicze: jeden z nich - "fundamentaliści" - traktuje Biblię dosłownie. Drugi - "liberałowie" - interpretuje ją symbolicznie.

Następnym ważnym wyróżnikiem protestantyzmu jest zdecydowane odrzucenie dogmatów maryjnych. Maria, matka Jezusa, zajmuje, zgodnie z Pismem Świętym, wyjątkowe miejsce, ale protestantyzm nie oddaje Jej czci religijnej, należnej jedynie Bogu. Spośród sakramentów obowiązujących w katolicyzmie i prawosławiu protestanci akceptują chrzest i eucharystię, przy czym ten ostatni większość traktuje jako wspomnienie Ostatniej Wieczerzy. Niektóre związki protestanckie i Kościoły udzielają święceń kapłańskich pastorom. Małżeństwu nadają inną interpretację. Kalwiniści odrzucają wszystkie katolickie sakramenty.

Przykładem dążeń ekumenicznych w protestantyzmie może być działalność Ruchu Praktycznego Chrześcijaństwa, który na konferencjach w Sztokholmie (1925) i w Oksfordzie (1937), pomijając sporne zagadnienia doktrynalne, chciał zjednoczyć wysiłki Kościołów i związków wyznaniowych protestantów w celu zajęcia wspólnego stanowiska wobec współczesnych problemów społeczno-politycznych.

Należy też wspomnieć o Ruchu dla spraw Wiary i Organizacji Kościelnej, powstałym w 1910 po konferencji w Edynburgu, który podjął problem utworzenia Światowej Unii Kościołów. W 1948 w Amsterdamie powstała Światowa Rada Kościołów. W 1961 nastąpiło zespolenie z Międzynarodową Radą Misyjną. Do Światowej Rady Kościołów przystąpiły również liczne Kościoły prawosławne i starokatolickie. Jej rozwój może mieć znaczący wpływ na dalsze losy protestantyzmu światowego.

UTOPIA (n.łc. od Utopia – tytuł i nazwa fikcyjnego kraju użyte w dziele T. Morusa z 1515 r. od gr. ou ‘nie’ + tópos ‘miejsce, okolica’) 1. pomysły i oczekiwania dotyczące przyszłości niemożliwe do zrealizowania, mrzonki. 2. wizja idealnego społeczeństwa stworzona w oderwaniu od rzeczywistości i niedająca się zrealizować. 3. lit. gatunek literatury fantastycznej o charakterze dydaktycznym, przedstawiający życie idealnej społeczności.

MAKIAWELIZM, zespół działań politycznych i społecznych opierający się na podstępie, surowości, przebiegłości i oszustwie. Synonim bezwzględnego postępowania w myśl hasła “cel uświęca środki”. Makwiawelizm jako doktryna polityczna głosi, iż dobra i skuteczna polityka musi być nastawiona na osiągnięcie wyznaczonych celów. Podstęp, brutalna siła, terror i obłuda to metody sprawowania władzy. Machiavelli uważał, że polityk musi być przede wszystkim skuteczny. Wychodząc z założenia, że ludzie z natury są źli, zawistni i niesprawiedliwi, władca powinien dbać o pozory łaskawości i prawości, łamiąc je w razie potrzeby.

Według Machiavellego republikańska forma rządów jest najlepsza, gwarantuje bowiem nie tylko stabilność i praworządność sprawowania władzy, ale też wolność, równość i możliwość nieustannego bogacenia się poddanych. Fundamentem takiej formy rządów są prawa, stąd siła i przemoc nie odgrywa szczególnej roli. W praktyce jednak jest to trudne do osiągnięcia, gdyż wymaga wiedzy, doświadczenia i politycznego talentu władcy. Makiawelizm był wielokrotnie wykorzystywany dla uzasadnienia antydemokratycznych rządów faszystowskich (faszyzm) i totalitarnych (totalitaryzm).


STOICYZM (łc. stoicus ‘stoik’ z gr. stoikós od Stoá Poikíle, portyk w Atenach, gdzie nauczał Zenon z Kiiton) 1. filoz. doktryna filozoficzna zapoczątkowana w III w. p.n.e. przez Greka Zenona z Kition, zajmująca się etyką i uznająca cnotę za najwyższe i jedyne dobro; warunkiem pełnego szczęścia oraz wolności człowieka jest zasada umiarkowania zarówno w smutku, jak i radości. 2. zdolność panowania nad sobą, równowaga duchowa, niczym niezmącony spokój.

EPIKUREIZM,
1) hellenistyczny system filozoficzny, którego twórcą był Epikur i który wypływał z dwóch źródeł:
A) kultu życia i pragnienia szczęścia.
B) z trzeźwej postawy umysłu, ufającego temu, co mu bezpośrednio jest dane i operującego wyłącznie konkretnymi wyobrażeniami.
Epikureizm głosił:
- sensualizm psychologiczny, opierający poznanie na wrażeniach zmysłowych.
- zasady logiki indukcyjnej określającej, jak należy poprawnie uogólniać spostrzeżenia poznawcze.
- etykę hedonistyczną opartą na przeświadczeniu, że szczęście polega na doznawaniu przyjemności, a nieszczęście na doznawaniu cierpienia.
Brak cierpienia (eudajmonia) był odczuwany jako przyjemność. Zgodnie z zasadą hedonizmu radość jest wrodzona człowiekowi i nie potrzebuje on o nią zabiegać, wystarczy tylko, by ciało było zdrowe i dusza spokojna a życie będzie rozkoszą.
Wg epikureizmu wartość posiadają jedynie dobra doczesne. Człowiek jest odpowiedzialny za własne szczęście i nieszczęście. Spokój jest najdoskonalszym stanem a oświecony umysł jedynym środkiem przeciwko niepokojowi.
W filozofii przyrody epikureizm wyrzeka się czynników nadprzyrodzonych i uznaje wszelkie byty za cielesne, ciała za zbudowane atomistycznie, zdarzenia za uwarunkowane przyczynowo, a przyczyny za działające mechanicznie.
2) epikureizm okresu cesarstwa rozwinięty przez Diogenesa z Ojnoanda, żyjącego za czasów Trajana, występował przeciwko wierze w objawienie i narastającym tendencjom mistycznym.
3) epikureizm okresu renesansu (odrodzenia) stał się podstawą rozwoju filozofii przyrody, popularyzacji zasad etycznych upowszechnianych w literaturze i sztuce.

HORACJANIZM, tendencje poetyckie nawiązujące do myśli i kształtu twórczości Horacego, upowszechnione w Europie w ciągu XVI–XVII w. Poeci tego nurtu, nawiązując do słynnej pieśni Horacego Exegi monumentum, podnosili temat trwałości poezji i nieśmiertelności jej twórcy, powracali do motywów mitologicznych. Pieśni, Listy i Satyry Horacego stały się inspiracją do formułowania wielu refleksji nad życiem, w których istotnym elementem były prawdy epikurejskie i stoickie (epikureizm, stoicyzm).
Łączenie doskonałości formy z prostotą stylu stało się wyznacznikiem twórczości horacjanistów różnych epok, poczynając od przedstawicieli renesansu włoskiego F. Petrarci, francuskiego P. Ronsarda i polskiego J. Kochanowskiego, poprzez barok i M. Sarbiewskiego, twórczość oświeceniową A. Naruszewicza i I. Krasickiego aż po młodopolskie wiersze L. Staffa.

KLASYCYZM (łc. classicus ‘klasowy; dotyczący floty’) 1. staroż. ogół zagadnień związanych z kulturą antyczną. 2. szt., lit. kierunek czerpiący z wzorów antycznych, greckich i rzymskich, nawiązujący do niego wzornictwem lub tematyką.

PETRARKIZM, tendencje literackie, zapoczątkowane w twórczości włoskiego poety wczesnego renesansu F. Petrarki, kształtujące ówczesny wzorzec poezji miłosnej.
Petrarkizm wywierał przez wieki duży wpływ na literaturę europejską, zwłaszcza jeśli idzie o typ wyidealizowanej przez Petrarkę heroiny Laury - modelu poetycznej kochanki, traktowanej nader idealistycznie jako "donna angelicata" ("pani anielska").
Naśladowany początkowo tylko przez poetów włoskich petrarkizm wpłynął na renesansową poezję, zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Anglii. Przetrwał barok i sentymentalizm, żywy w twórczości romantyków i neoromantyków, także polskich, którzy chętnie przekładali utwory F. Petrarki.

FRASZKA, krótki utwór wierszowany, liryczny lub satyryczny, często oparty na anegdocie. Nazwę wprowadził w Polsce J. Kochanowski, autor licznych fraszek.

PIEŚŃ, utwór poetycki należący od starożytności do klasyki poezji. Powiązana z muzyką i tańcem, w najstarszej tradycji antycznej występowała jako część składowa obrzędów religijnych, uchodząc za najstarszą formę poetycką naszego kręgu cywilizacyjnego. Bliski związek pieśni z muzyką istniał także w poezji średniowiecznej, zwłaszcza w liryce trubadurów oraz minnesingerów i przetrwał w twórczości ludowej.
Nazwa pieśni była używana na określenie różnych zjawisk literackich, np.: całości liryki, w dawnej epice - części eposu, poematu rycerskiego (tzw. chansons de geste) oraz form takich jak: duma, ballada, hymn, pieśń nowiniarska, madrygał. W dziedzinie sposobów przekazu wyróżnia się m.in. pieśń rozpowszechnianą w tradycji ustnej, w kolportażu rękopiśmiennym, w druku itp.
Podział tematyczny uwzględnia pieśni: religijne, biesiadne, miłosne, historyczne i in. W kategorii środowiskowej występują np.: pieśni chłopskie, żakowskie, dworskie, dziadowskie.
Przypuszcza się, że polskie pieśni obrzędowe istniały już w okresie przedpiśmiennym. Pierwsze zapisane przekazy to m.in. pieśń żałobna ku czci Bolesława Chrobrego w Kronice Galla Anonima (XII w.), hymn kościelny Gaude Mater Polonia Wincentego z Kielc (XIII w.), Bogurodzica (zapisana 1407, powstała wcześniej).
Pieśń rozwijała się szczególnie od XV w., odzwierciedlając ówczesne wydarzenia historyczne (np. Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego), obyczajowe (poezja żakowska, zwana także wagancką), zmiany w życiu religijnym (szeroko rozpowszechnione pieśni i psalmy reformacyjne).
Pieśni pisywali znani poeci renesansu i baroku, m.in.: J. Kochanowski, S. Grabowiecki, Sz. Zimorowic, J.A. Morsztyn, W. Kochowski. W okresie romantyzmu pieśni ludowe odegrały znaczną rolę w formowaniu się owego prądu, były zbierane i wydawane, np. Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego w opracowaniu W. Zaleskiego (1833).
Nawiązywali do nich wybitni poeci, od A. Mickiewicza po J. Tuwima i K.I. Gałczyńskiego. Wiele pieśni funkcjonowało jako utwory anonimowe, powielane i przedrukowywane, sprzedawane m.in. na jarmarcznych straganach. Klasyczny nurt pieśni w liryce polskiej miał wielkie osiągnięcia, nawiązując do tradycji Horacego, którego parafrazowali jeszcze np. Z. Kubiak i J. Bocheński.

HYMN (gr. hýmnos) 1. muz., lit. wzniosła, patetyczna pieśń pochwalna. 2. h. państwowy (lub narodowy) – oficjalna państwowa pieśń patriotyczna, która dla danego narodu jest symbolem suwerenności.

NOWELA Z SOKOŁEM- zwarta kompozycja opowieści, której akcja skupia się wokół jednego motywu, powracającego we wszystkich najważniejszych momentach;

TREN, lament, płacz żałobny, nenia, utwór poetycki wywodzący się z poezji żałobnej antycznej Grecji. Pierwotnie pieśń obrzędowa, później ważny element greckiej tragedii. Wyrażała żal z powodu czyjejś śmierci, rozpamiętywała myśli i czyny zmarłego, sławiła jego zasługi.
Za twórców trenu jako samodzielnego gatunku literackiego uchodzą: Simonides i Pindar, w poezji rzymskiej Newiusz i Owidiusz.
Tren występował rzadko w średniowieczu, odrodził się w okresie renesansu, w Polsce dzięki J. Kochanowskiemu, który stworzył cykl Trenów (1580) po śmierci córki Urszuli - dzięki niemu tren był w literaturze polskiej popularny w XVI-XVIII w., uprawiali ten gatunek m.in.: S.F. Klonowic, D. Naborowski, S. Twardowski, W. Kochowski, Z. Morsztyn, F.D. Kniaźnin.
We współczesnej poezji inspirowali się formą trenu, np.: W. Broniewski, K.I. Gałczyński, A. Kamieńska.

ANTYTEZA, w literaturze - zestawienie 2 elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np: "gromobicie ciszy", "lepiej z mądrym zgubić, niż z głupim znaleźć").

WIERSZ SYLABICZNY, rodzaj wiersza regularnego, w którym podstawę rytmu tworzą: stała liczba sylab w wersie, stały akcent żeński w zakończeniu wersu, stały akcent paroksytoniczny i średniówka w wersach dłuższych niż ośmiogłoskowe. Najczęściej stosowane rozmiary wersów to: 8-zgłoskowiec, np. Pieśń świętojańska o Sobótce J. Kochanowskiego, 11--zgłoskowiec (5+6), np. Beniowski J. Słowackiego, 13-zgłoskowiec (7+6), np. Wojna chocimska W. Potockiego i Pan Tadeusz A. Mickiewicza.

PRZERZUTNIA (z francuskiego enjambement), w poezji widoczna rozbieżność między granicą wersu a granicą jednostki składniowej, której zakończenie znajduje się w wersie następnym. Przerzutnia jest w wielu przypadkach stosowana celowo dla urozmaicenia toku rytmicznego bądź zaakcentowania lub zmodyfikowania sensu zespołów słownych.

CNOTA (łac. virtus, gr. ἀρετή - arete ) - pozytywna cecha moralna, trwała możliwość przestrzegania zasad moralnych.
Cnota uważana jest przez różne koncepcje etyczne za najwyższe dobro. Składające się na nią cechy charakterologiczne budują ideał moralny człowieka, są kryterium idealnego życia.
Niemal każdy system etyczny zajmował się badaniem natury cech, które uznawał za cnoty. W etyce starożytnej Grecji i Rzymu cnota stanowiła ideał tężyzny fizycznej i duchowej. Przyrównywana była do męstwa bohaterów, szybkości galopującego konia i bystrości wzroku orła. Platon, kontynuując myśl Sokratesa podnosił znaczenie cnoty (arete) jako dzielności, szlachetności duszy. Platon wyodrębnił trzy części duszy i każdej przypisał określony rodzaj cnoty: cnotą duszy rozumnej jest mądrość i jej osiąganie oraz podporządkowanie się niższych części rozumowi; duszy popędliwej – męstwo, a duszy pożądliwej – panowanie nad sobą, czyli wstrzemięźliwość. Te trzy cnoty podporządkowane były czwartej – sprawiedliwości, która pojawia się wtedy, gdy każda z części duszy we właściwy sposób kieruje się przynależną jej cnotą. Jest to teoria czterech cnót, zwanych niekiedy kardynalnymi.

Dla Platona cnota była harmonią, zdrowiem, pięknem, siłą duszy, zaprzeczeniem i przeciwieństwem wady. Była wewnętrznym stanem, który znajduje wyraz w słusznych czynach i czyni je chwalebnymi lub dobrymi. Czyn słuszny zaś - działaniem, które podtrzymuje lub rozwija ten stan. Platon wymieniał, jako naczelne, cztery cnoty: umiarkowanie, męstwo, sprawiedliwość i mądrość. Do nich nawiązywał Arystoteles, który cnotami nazywał zalety etyczne, a osobą cnotliwą (dzielną etycznie) człowieka, który bez trudu rozpoznaje wymagania moralne, jakie stawia przed nim dana sytuacja i postępuje według nich nieprzymuszony. Arystoteles dzielił cnoty na moralne, czyli cechy charakteru oraz intelektualne będące cechami umysłu. W etyce chrześcijańskiej natomiast cnotą nazywana jest zdolność do czynienia dobra i duchowego samodoskonalenia się człowieka, w etyce zaś współczesnej - gotowość do realizowania wartości duchowych w myśleniu i działaniu osoby ludzkiej.

W ujęciu katechizmowym cnota jest trwałą dyspozycją do czynienia dobra. Cnoty ludzkie jako trwałe dyspozycje umysłu i woli:

* regulują nasze czyny;
* porządkują nasze uczucia;
* kierują naszym postępowaniem zgodnie z rozumem i wiarą.

Lista oraz liczba najważniejszych cnót zmieniała się w różnych epokach i u różnych filozofów oraz etyków. Do najistotniejszych cnót zaliczane są cztery antyczne, wymieniane przez Platona, które zostały przyjęte przez teologię chrześcijańską i nazywane są kardynalnymi, naturalnymi lub też przyrodzonymi.

Cnoty chrześcijańskie

Cztery cnoty kardynalne to:

* roztropność
* umiarkowanie
* męstwo
* sprawiedliwość

Trzy cnoty teologiczne:

* wiara
* nadzieja
* miłość

Cnoty konfucjańskie

Cnoty w filozofii chińskiej, zwłaszcza w konfucjanizmie:

* człowieczeństwo
* uczucia synowskie (hsiao)
* lojalność (zhong)

POEZJA POLSKO-ŁACIŃSKA Mianem poezji polsko–łacińskiej historycy literatury określają poetycki przełom między średniowieczem a renesansem. U schyłku

XV wieku pojawiają się w poezji łacińskiej fragmenty zwiastujące rozwój poezji okolicznościowej, utrzymanej w dworskim nurcie

literackim. Zwiastunem zmian tematycznych, a tym samym metrycznych w poezji był Kallimach (Philippo Buonaccorsi,1437-96),

pierwszy przybyły do Polski humanista. Kallimach wzorce czerpał z Katullusa i Propercjusza, uznawanych wówczas za klasyków

poetyckiej harmonii. Torem poezji dworskiej i okolicznościowej poszli inni twórcy polsko–łacińscy: Konrad Celtis, który do poezji

wprowadził akcenty erotyczne, Paweł z Krosna, a zwłaszcza młodsze pokolenie poetów, których twórczość, zawieszona między

trzecim a czwartym dziesiątkiem lat XVI wieku, naznaczona była wielkim stopniem skonwencjonalizowania poruszanych tematów.

Najwybitniejsi przedstawiciele tego nurtu poezji to: Hussowczyk (autor słynnego Carmen de Statura), Jan Dantyszek, a nade

wszystko Andrzej Krzycki i Klemens Janicki. Termin „poezja polsko–łacińska” oznacza dzieła twórców będących Polakami, lecz

piszących wyłącznie po łacinie.



Pooozdro misie moje kolorowe


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gizmo




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 60
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Wto 13:13, 26 Gru 2006    Temat postu:

a przepraszam, kiedy właściwie ma być ten sprawdzian? Very Happy

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
arniq




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 111
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Wto 21:35, 26 Gru 2006    Temat postu:

wow

kasia "berbeczka" odwaliła kawał dobrej roboty ;]

ja napisałam zaledwie 1/7 zadania z polskiego
tzn jedno wypracowanie

ehh


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
skolimowska




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 75
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Śro 22:16, 27 Gru 2006    Temat postu:

łoooo jeżu jesteś wielka:* a tak nawiasem to trzeba napisać tylko o "potopie" znaczy porównanie wojen... kto został dłuzej i "sprzatal" ten wie;]

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
figur
Administrator



Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 100
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Śro 22:55, 27 Gru 2006    Temat postu:

a ja jeszcze nic nei napisalem;D momento, jak to tylko jedno wypracowanei trzeba napisac?? no co Ty kobieto mówisz. serio serio??; D

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
jezyn jarzyn




Dołączył: 23 Paź 2006
Posty: 105
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Czw 11:23, 28 Gru 2006    Temat postu:

eeej w ogole to jakie sa te tematy wypracowan? bo ja musiałam znikac. wiem wiem, jestem fantastyczna
Olusia..don't fuck with me xD


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Czw 23:24, 28 Gru 2006    Temat postu:

MIT – symboliczna opowieść traktująca o powstaniu świata (kosmogonia), wizji jego końca (eschatologia), o otaczającym ludzkość świecie, opisująca historię bogów, demonów, legendarnych bohaterów oraz historię stworzenia człowieka. Próbowała ona dać wyjaśnienie odwiecznych zagadnień bytu ludzkiego, mistyki, fascynacji śmiercią, życia i śmierci, dobra i zła, sensu ludzkiego życia. Opowieści mityczne są przejawem wczesnego stadium rozwoju doktryny religijnej, tzw. etapu mitycznego.

Rodzaje mitów:
kosmogoniczne – o stworzeniu świata i kosmosu
· teogoniczne – o narodzinach i życiu bogów
· kalendarzowe – zawierajace wyjaśnienia dlaczego dzielimy rok na 4 pory roku itp.
· antropogeniczne – o stworzeniu człowieka
· genealogiczne – o rodach starożytnych
soteriologiczne – o zbawieniu człowieka

MITOLOGIA - Zbiór mitów danej społeczności.

HEROS – (bohater) to w mitologii greckiej postać zrodzona ze związku człowieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt lub inne przymioty. Byli dowodem przenikania się świata bogów i ludzi.

Bardziej znani herosi:
· Herakles (syn Zeusa i Alkmeny)
· Perseusz (syn Zeusa i Danae)
· Tezeusz (syn Posejdona i Ajtry)
· Achilles (syn Peleusa i Tetydy)

ARCHETYP – to prastary symbol ukryty w podświadomości człowieka, który jest wytworem doświadczeń ludzkości. Archetyp przejawia się w snach, mitach i wyobrażeniach relihijnych. Pojęcie to wprowadził szwajcarski psycholog i psychiatra Carl Gustaw Jung.

KOMPLEKS EDYPA - jest pojęciem wprowadzonym do psychoanalizy przez Zygmunta Freuda. Nazwa pochodzi od mitu greckiego o królu Teb, Edypie, który nie będąc tego świadom, zabił ojca oraz ożenił się z własną matką.

Ma to być powszechne zjawisko wśród dzieci między 4 a 6 rokiem życia (faza falliczna rozwoju psychoseksualnego), polegające na pragnieniu seksualnego związku z rodzicem płci przeciwnej, przy jednoczesnej chęci pozbycia się rodzica tej samej płci, jako rywala seksualnego.

FILOZOFIA - określenie to pochodzi prawdopodobnie od matematyka i filozofa Pitagorasa żyjącego w VI wieku p.n.e. Pierwotnie miało sens dosłowny i oznaczało poszukiwanie, umiłowanie mądrości. Filozofia zajmuje się ogólnymi, podstawowymi zagadkami świata: naturą istnienia i rzeczywistości, poznawalnością prawdy czy tym, jakie działanie jest pożądane.
Dzieli się ją na: ontologię (teoria bytu), epistemologię (teoria poznania) i aksjologię (teoria wartości).

SOFIŚCI - V wiek p.n.e. – szkoła filozoficzna w Atenach o orientacji humanistycznej i relatywistycznej; wędrowni nauczyciele przygotowujący uczniów do życia publicznego poprzez nauczanie retoryki, polityki, filozofii, etyki.

Rola sofistów w życiu intelektualnym Grecji była doniosła. Badaniom naukowym nadali oni kierunek humanistyczny. Poprzednio filozofia badała przede wszystkim przyrodę, sofiści położyli nacisk na człowieka (antropocentryzm filozoficzny) i społeczeństwo. Metody badań oparli na empiryzmie, a nie jak poprzednio na dedukcji. Mieli również inny niż poprzedni filozofowie pogląd na naturę poznania. Uważali, że wiedza może spełnić tylko minimalne wymagania, gdyż umysł ludzki nie może ogarnąć absolutu.

Pisma filoz. sofistów nie zachowały się, a ich poglądy znane są z krytyk Platona, Arystotelesa. Byli oni krytykowani przez konserwatystów za to, że sprzedawali wiedzę (wiedza towarem), sprzeciwiali się religii i oligarchii, tradycyjnemu systemowi wartości głosząc wolność ducha. Twierdzili np., że wartość człowieka opiera się na wiedzy a nie na szlachectwie krwi. "Sofista" oznaczał początkowo "uczonego", później nabrał pejoratywnego znaczenia ("pseudouczony").

STOICYZM - to antyczna szkoła filozoficzna, zapoczątkowana w III wieku p.n.e. w Atenach, przez Zenona z Kition, doprowadzona do ostatecznej formy przez Chryzypa i kontynuowana przez kolejne 500 lat, aż do nastania ery chrześcijańskiej.

Stoicyzm stworzył kompletny system filozoficzny, który w teorii bytu był monistyczny, zasadniczo materialistyczny i deterministyczny, a w teorii poznania skłaniał się ku empiryzmowi, ale najbardziej jest znany ze swojej części etycznej. Etyka stoicka, która większości ludzi kojarzy się ze słowem "stoicyzm", opiera się na zasadzie osiągania szczęścia przez wewnętrzną dyscyplinę moralną, sumienne spełnianie tych obowiązków, które spadają na nas naturalną koleją rzeczy, oraz odcięcia swoich emocji od zdarzeń zewnętrznych, czyli utrzymywania stanu spokojnego szczęścia niezależnie od zewnętrznych warunków.

Nazwa tej szkoły pochodzi od greckiego słowa "stoa" oznaczającego zasadniczo portyk, czyli rodzaj publicznie dostępnego, krytego miejsca spacerów i spotkań. Pierwsi stoicy spotykali się i prowadzili dysputy w ateńskim budynku zwanym po grecku ἡ στοὰ ἡ ποικίλη (he stoa he poikile – "stoa kolorowa"), gdzie nauczał Zenon z Kition.

Stoicyzm był szczególnie popularny i niemal utożsamiany z całą filozofią jako taką w Starożytnym Rzymie. Do Rzymu stoicyzm sprowadził grecki niewolnik Epiktet. Rzymscy filozofowie stoicy nie wnieśli jednak wiele nowego do systemu uformowanego przez Chryzypa. Najbardziej znanymi stoikami rzymskimi byli: Lucjusz Anneusz Seneka i cesarz Marek Aureliusz.

Stoicy używali wyraźnego rozgraniczenia trzech podstawowych działów filozofii – teorii poznania, które nazywali logiką, teorii bytu, którą nazywali fizyką i teorią moralności i życia, którą nazywali etyką (rozgraniczenie to miało być wprowadzone przez Ksenokratesa z Chalcedonu).

CYNICYZM - cynizm postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem wartości poważanych w danej grupie i deprecjonowaniem szanowanych przez nią instytucji, sposobów postępowania i autorytetów a. negacją i lekceważeniem wszelkich zasad i wartości; doktryna cyników, zwolenników gr.-rz. szkoły filoz. (V w. p.n.e.-IV w. n.e.), lekceważących przyjęte normy i zwyczaje, ograniczających swe potrzeby do minimum, uważających życie psa za symbol życia zgodnego z naturą; por. Diogenesa beczka.

EPIKUREJCZYK - człowiek ceniący ponad wszystko przyjemności i uciechy życia, sybaryta, hedonista, wygodniś (por. Epicuri de grege...; bon vivant); filoz. zwolennik epikureizmu, nauki Epikura, gr. filozofa-materialisty, głoszącej zasadę rozumnego dążenia do szczęścia (por. ataraksja; eudajmonizm).

SCEPTYK - zwolennik sceptycyzmu; człowiek sceptyczny, wątpiący, niedowierzający.

SCEPTYCYZM - doktryna przecząca możliwości uzyskania jakiejkolwiek wiedzy wiarygodnej i uzasadnionej a. wątpiąca o wartości ludzkiego poznania; metoda powstrzymywania się od osądu, systematycznego wątpienia a. destrukcyjnego krytycyzmu w stosunku do wszystkiego a. do pewnych określonych spraw; por. agnostyk.

SACRUM - (łac.) sfera świętości, przeciwieństwo profanum - sfery świeckiej. Wokół niej koncentrują się wierzenia i praktyki religijne. Właściwość (stała bądź ulotna), która przysługuje niektórym przedmiotom (narzędzia kultu religijnego - naczynia, święte księgi, szaty), istotom (król, kapłan), przestrzeniom (świątynia, wzniesienie), okresom (niedziela, czas postu, Wielkanoc itp.). Siedzibą sacrum może się stać wszystko, nawet zwykłe przedmioty, miejsca czy osoby mogą otrzymać tę właściwość, ale też ją utracić.
SFERA PROFANUM - przestrzeń przeznaczona dla niewtajemniczonych (profanów). Sfera doświadczeń codziennych, pozbawionych jakiejkolwiek cudowności.

TRAGIZM - w literaturze, splot nieszczęśliwych okoliczności stwarzających sytuację bez wyjścia, którą charakteryzuje zaskakująca dysproporcja między problematyczną winą, a straszliwą karą, przyjmowaną jednak przez winowajcę w imię jakichś względów natury filozoficznej (religijnej, społecznej, politycznej).
Starcie równorzędnych racji moralnych (konflikt tragiczny), powoduje nieuchronną klęskę jednostki szlachetnej (zasadnicza cecha dramatu antycznego i klasycznego).

ESCHATOLOGIA – to występujące w różnych religiach poglądy na temat spraw ostatecznych – śmierci i życia pozagrobowego.

KLASYCYZM – postara artystyczna, pogląd Horacego, w którym twórczość poetycka powinna cechować się ładem, harmonią i spokojem. Rolą poety jest zaś przedstawienie świata rozumnie uporządkowanego i prawdopodobnego.

MECENAS - protektor, opiekun artystów (m. sztuki), pisarzy, uczonych; tytuł nadawany grzecznościowo adwokatom.

PLEJADA

· grupa ludzi wybitnych w jakiejś dziedzinie, związanych wspólnymi celami, poglądami itp.; p. aleksandryjska - 7-osobowa grupa tragików okresu hellenizmu (III w. p.n.e.); p. 7 poetów fr. odrodzenia (XVI w., Ronsard, du Bellay i inni).
· gr. Pleiádes 'w mit. gr. 7 nimf, córek Atlasa i Plejony (Tajgete, Elektra, Alkione, Asterope, Maja, Merope, Keleno), które na wieść o śmierci swych sióstr Hyad popełniły samobójstwo, a Zeus umieścił je na niebie jako grupę gwiazd'; Pleiás 'plejada (aleksandryjska)'.

DIASPORA – „rozproszenie”. Tym greckim słowem określa się Żydów żyjących z dala od swojej ziemi wśród pogan. Pierwsza diaspora powstała w VI wieku p.n.e. po podbiciu królestwa Izraela przez Babilonię.

NARÓD WYBRANY – Wedle Starego Testamentu, Pan wybrał Żydów spośród innych narodów i powołał ich do służenia sobie. ST opisuje burzliwe dzieje związku narodu wybranego z Bogiem.

EWANGELIA - w starożytności termin używany jako określenie nagrody dla osoby przynoszącej dobrą nowinę. Obecnie używa się go w następujących znaczeniach:
· jako określenie gatunku literackiego, pisma chrześcijańskie opisujące życie i śmierć Jezusa Chrystusa
· jest to dzielenie się wiarą za pośrednictwem autora natchnionego Duchem Świętym, wyznawaną przez całą społeczność chrześcijańską
· ewangelią (pisaną małą literą, lecz ze względu na nacechowanie emocjonalne często także wielką) jest też nazywana nauka chrześcijańska, słowa Jezusa: bliskie jest Królestwo Boże, nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię [Mk 1,15])
· jako jedna z ksiąg Nowego Testamentu (pisana wielką literą).
NOWY TESTAMENT - Ewangelie wchodzące w skład Nowego Testamentu zostały zredagowane w latach 65-100. Współczesne kościoły chrześcijańskie za natchnione uznają Ewangelie spisane przez 4 autorów:
· Ewangelia Mateusza
· Ewangelia Marka
· Ewangelia Łukasza
· Ewangelia Jana
Skład ten ukształtował się prawdopodobnie w 1 poł. II wieku. Ok. 170 r. Tacjan napisał "Harmonię czterech Ewangelii" zwaną "Diatessaron". W 2 poł. II wieku cztery ewangelie wymienia tzw. kanon Muratoriego oraz Tertulian, a Ireneusz z Lyonu ok. 180 r. jest przekonany o świętości jedynie czterech Ewangelii.
Istnieje wiele teorii dotyczących czasu powstania poszczególnych Ewangelii oraz zależności między nimi. Powszechnie uznaje się, że trzy Ewangelie - Łukasza, Marka i Mateusza (tzw. ewangelie synoptyczne) - są ze sobą bliżej związane niż z Ewangelią Jana: często używają podobnych sformułowań, mówią o podobnych wydarzeniach, i stosują podobną aranżację tekstu. Wnioskuje się zatem, że ewangeliści ci korzystali ze wspólnego źródła, albo autorzy późniejszych ewangelii synoptycznych wykorzystywali wcześniejsze z nich.
Według hipotezy dwu-źródłowej powstania Ewangelii, jako pierwsza z trójki powstała Ewangelia Marka, pozostali dwaj ewangeliści korzystali z niej oraz z innego wspólnego źródła (to hipotetyczne źródło jest nazywane ewangelią Q - od niemieckiego Quelle - źródło). Najpoważniejszym problemem tej hipotezy jest fakt, że ewangelia Q, jeśli istniała, zaginęła bardzo wcześnie, gdyż nie ma żadnych zapisów wczesnochrześcijańskich odnoszących się do dokumentu z wyjątkiem dość enigmatycznego stwierdzenia Papiasa z II wieku, które może być w ten sposób interpretowane. Kontrowersyjnym dokumentem uważanym przez niektórych za potwierdzenie tej hipotezy jest ewangelia Tomasza, która zawiera wiele sformułowań wspólnych dla Łukasza i Mateusza, nie występujących w ewangelii Marka. Interpretowane jest to na dwa sposoby - albo pismo to powstało bardzo wcześnie, i Tomasz również korzystał z Q, co byłoby silnym argumentem za istnieniem Q, albo też powstał bardzo późno i korzystał z ewangelii Łukasza i Mateusza. Obie te hipotezy mają swoich zwolenników.
Istnieje wiele innych hipotez, które z grubsza można pogrupować według liczby dodatkowych dokumentów, których istnienie postulują. Te które tworzą najmniej lub nie tworzą ich wcale, nie wyjaśniają wszystkich zależności między ewangeliami synoptycznymi; te które tworzą kilka lub nawet kilkanaście takowych wchodzą w trudne do zweryfikowania spekulacje.
Każdy z ewangelistów przeprowadzał własną myśl teologiczną i liczył się z potrzebami środowiska, dla którego przeznaczał swoje dzieło, troszcząc się bardziej o objaśnienie prawd wiary chrześcijańskiej niż o historyczne szczegóły.
APOKRYFY - Pozostałe pisma przedstawiające życie Jezusa określa się jako ewangelie apokryficzne. Spośród nich najbardziej znana jest ewangelia Tomasza. W roku 2004 w Egipcie odnaleziony został tekst ewangelii Judasza, która opisuje Judasza jako wysłannika bożego, który miał wydać Jezusa na jego własne życzenie. O ewangelii tej pisał w II wieku pierwszy biskup Lyonu, święty Ireneusz, określając ją jako fałszywą.
APOKALIPSA - to opis szczególnego rodzaju proroctwa, dotyczącego tego, co się ma wydarzyć w dniach ostatecznych, przekazywanego przez Boga wybranemu prorokowi. Historycznie pierwszą znaną apokalipsą jest księga o tej nazwie, stanowiąca ostatnią część Nowego Testamentu. Księga ta pierwotnie była nazywana Objawieniem Jana, zaś jej bardziej popularna nazwa została wywiedziona z pierwszych słów tej księgi "Ἀποκάλυψις Ἰησοῦ Χριστοῦ", gdzie notabene słowo "apokalipsa" było użyte w prostym sensie "objawienie". Później apokalipsą nazywano też inne podobne księgi, których autorami byli zarówno wyznawcy judaizmu, jak i chrześcijanie.
WULGATA - przekład Biblii na łacinę wykonany przez św. Hieronima na przełomie IV/V w. Św. Hieronim, na zlecenie papieża Damazego I, w latach 382-406 dokonał przekładu ksiąg Pisma Świętego z języków oryginałów: hebrajskiego i greki. Wcześniejsze przekłady - np. Afra i Itala - obejmowały tylko niektóre fragmenty Biblii, natomiast Wulgata była pierwszym pełnym tłumaczeniem Pisma na łacinę.Tekst Wulgaty był od ok. VII w. oficjalnym tekstem łacińskim Pisma Św. W 1546 r., podczas soboru trydenckiego uznano ją za oficjalny przekład Kościoła katolickiego.
TOPOS - powtarzający się motyw, który często występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji. Wskazuje na jedność kulturową danego kontynentu, czy na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka.
Do najstarszych toposów należy motyw wędrówki, na którym opiera się Homerowa Odyseja. Topos budowany jest na zasadzie "obrazu" mającego na celu opis jakiejś sytuacji (topos tonącego statku w "Kazaniach" Skargi)
Przykłady toposów
· topos cykliczności natury: ma źródła w micie o Demeter i Persefonie. Wiosna nastawała gdy Persefona wracała na Ziemię do Demeter. Gdy miała wracać do Hadesu, matka smuciła się, a ziemia stawała się nieurodzajna.
· topos arkadyjski: Motyw szczęścia. Arkadia to górzysta kraina na Peloponezie, zamieszkiwana przez pasterzy, którzy wiedli proste i szczęśliwe życie.
· topos tułacza: ma źródło w micie o Odyseuszu
· topos tyrtejski: źródło w wierszu Tyrtajosa "Rzecz to piękna" - cechuje go walka, a nawet śmierć w obronie ojczyzny. Hańbą okrywają się osoby, które opuszczają kraj pogrążony w wojnie.
· topos nieśmiertelnej sławy poety: bierze się z wiersza Horacego "Exegi monumentum" (łac. wybudowałem [sobie] pomnik [trwalszy niż ze spiżu]). Horacy twierdził, że poezja, którą stworzył, jest specyficznym pomnikiem, który sobie wybudował pisząc wiersze. Twierdził, że jego utwory przetrwają kolejne pokolenia. "Nie wszystek umrę" - "Non omnis moriar", napisał w tym wierszu. Dzięki swym dokonaniom tak jak pomnik nie zginie w pamięci ludzi.
· topos ubi sunt ("Gdzie są ci, którzy byli przed nami?") używany na określenie literackiego motywu przemijania, marności świata i nostalgii za przeszłością obecnego szczególnie w europejskiej poezji średniowiecznej.
PATOS – podniosły sposób mówienia i pisania lub nastrój powagi oraz wzniosłości.
EPOS – jest to poemat bohaterski (stworzony przez Homera). Utwór opowiadający dzieje jakiś bohaterów na tle ważnych, przełomowych wydarzeń (np. wielka wojna). Cechą charakterystyczną eposu Homerowego jest ciągłe przenikanie się dwóch płaszczyzn: świata ludzi i bogów.
INWOKACJA – umieszczony na początku tekstu bezpośredni zwrot do bogów lub opiekunów poety.
EPITET STAŁY - określenie zawsze odnoszone do tego samego zjawiska. Ten rodzaj epitetu występował przede wszystkim w poezji antycznej (np. "szybkonogi Achilles").
PORÓWNANIE HOMERYCKIE – to figura stylistyczna, w której człon porównujący rozbudowany jest w cały obraz, najczęściej natury. Charakterystyczna dla poezji epickiej.
HEKSAMETR – w starożytnej poezji greckiej wiersz składający się z sześciu stóp, czyli najmniejszych, powtarzających się regularnie cząstek wersu. Ośrodkiem stopy była długa samogłoska
ILOCZAS – w grece, rózna długość wymawiania głosek
HEKSAMETR POSLKI – to zwykle wiersz, w którym w każdym wersie mamy po sześć akcentów.
TRAGEDIA - utwór dramatyczny wywodzący się ze starożytnej Grecji. Podczas Dionizji, świąt ku czci greckiego boga wina i płodności Dionizosa, chór śpiewał uroczyste pieśni, zwane dytyrambami. W VI wieku p.n.e. poeta Tespis wprowadził dialog między chórem a aktorem, były to początki tragedii. Tragedia oznacza więc pieśń kozłów - aktorów ubranych w koźle skóry mające ich upodobnić do satyrów.
Tragedia w znaczeniu literackim oznacza utwór przeznaczony na scenę, który przedstawia nieprzezwyciężalny konflikt między dążeniami jakiejś wybitnej osoby, a siłami wyższymi (Bogiem, bogami, losem, prawem, moralnością). Wszystkie dążenia bohatera prowadzą do nieuchronnej klęski. W tragediach greckich ważną rolę odgrywa przeznaczenie (losy bohatera z góry były przesądzone), którego nie dało się pokonać, ale można mu się było poddać w sposób godny (walcząc) lub niegodny (przyspieszać nieuniknione, bez zważania na środki i konsekwencje). Często też do klęski popycha bohatera Hybris, czyli pycha i zaślepienie na prawdę. O godną klęskę w zmaganiach z fatum walczą właśnie bohaterowie. Ze względu na równowartość racji przedstawionych w tragedii nie mogą dokonać odpowiedniego wyboru. Cechy tego gatunku to: konflikt tragiczny, wybór, ironia i wina. Służy przeżyciu katharsis.
Ojcowie tragedii
Tespis - wprowadził pierwszego aktora. Uznawany za wynalazcę tragedii.
Ajschylos - wprowadził drugiego aktora
Sofokles - wprowadził trzeciego aktora.
Budowa tragedii antycznej
· obecność chóru wywodzi się z dytyrambu, scena kończąca utwór
1. prolog - temat sztuki i charakter; wprowadzenie
2. parados - pierwsza, wprowadzająca pieśń chóru
3. epejsódion - część mówiona przez aktora, aktorów[1]
4. stásimon - część mówiona przez chór[1]
5. éxodos - kończy sztukę właściwą; zawiera kommos, czyli lament bohatera.
Cechy tragedii antycznej
· zasada 3 jedności
o jedność czasu - akcja tragedii trwała nie dłużej, niż 24h,
o miejsca - jedno, niezmienne miejsce akcji (najczęściej pod pałacem królewskim)
o wątku - jeden wątek akcji, żadnych wątków pobocznych
· wysoka tematyka (królewska) - bohaterami byli królowie, problem władzy czy też polityki
· zasada decorum - przystawalności treści do formy
· zasada mimesis - naśladownictwa natury
· zasada nie przedstawiania scen krwawych
KOMEDIA - jeden z podstawowych, obok tragedii, gatunków dramatycznych, przedstawiający bohaterów i zdarzenia w sposób wesoły, często satyryczny. Odznacza się m. in. nieskomplikowaną akcją z pomyślnym zakończeniem, nasyconą komizmem sytuacyjnym, charakterologicznym i językowym. Komedia rozwijała się już w starożytnej Grecji i Rzymie. Także gatunek filmowy.

Komedia grecka
W antycznej Grecji komedia to głównie pieśń komosu, a więc wesołą pieśń, śpiewaną przez komos - orszak młodzieńców podczas uroczystej procesji na cześć boga wina, płodności i zabawy, Dionizosa. Według greckich wierzeń muzą komedii była Talia. Greccy komediopisarze to między innymi Arystofanes, Antyfanes, Filemon i Menander.
Komedia rzymska

Główni autorzy komedii rzymskich:
· Plaut
· Terencjusz
TRZY JEDNOŚCI – zasady kompozycyjne tragedii antycznej, wywiedzione z dzieła Arystotelesa „Poetyka”. Wyróżniano jedność miejsca, czasu i akcji.
KATHARSIS - "oczyszczenie") – jedna z podstawowych kategorii antycznej tragedii. Sprecyzował je i utrwalił Arystoteles w swej Poetyce w rozdziale VI o tragedii. Uznał on, że celem sztuki jest wzbudzenie u widza uczuć litości i trwogi, aby przez to oczyścić jego umysł z tych doznań, co rozumiano jako rozładowanie uczuć. W XX w. ponownie wzrosło zainteresowanie nią dzięki psychoanalizie. Według nowszych interpretacji istota katharsis polega na tym, że odbiorca, odczuwając litość i trwogę, bunt i cierpienie, dochodzi do zrozumienia tajemnicy losu, do pogodzenia się z nim, a także ze zbiorową mądrością i doświadczeniem.
MIMESIS – czyli naśladowanie rzeczywistości przez sztuke.
LIRYKA - jeden z trzech podstawowych rodzajów literackich (obok dramatu i epiki). Obejmuje utwory, których głównym przedmiotem przedstawienia są przeżycia wewnętrzne, przekazywane za pośrednictwem wypowiedzi monologicznej, odznaczającej się subiektywizmem, podporządkowanej funkcji ekspresywnej języka. Centralnym elementem utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Wywodzi się ona od nazwy starogreckiego instrumentu muzycznego - liry. Przy jej wtórze antyczni poeci śpiewali swoje pieśni.
HYMN - uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei. W kręgu kultury europejskiej hymny znane były w basenie Morza Śródziemnego już w starożytności. Na stałe weszły do kanonów kulturowych wraz z rozwojem chrześcijaństwa, który uczynił swoim ten rodzaj literacki wzorując się na hebrajskim Starym Testamencie i judeo-chrześcijanskim Nowym Testamencie. W literaturze średniowiecznej miał charakter niemal wyłącznie religijny. Współcześnie utożsamiany z pieśnią patriotyczną lub utworem reprezentującym konkretne środowisko społeczne.
Znanym polskim hymnem jest "Hymn do miłości ojczyzny" stworzony przez Ignacego Krasickiego. Ma swoją odmianę liturgiczną śpiewaną w czasie nabożeństw. W szczególności rozbudowane są hymny protestanckie (pierwszy skomponowany przez Marcina Lutra).


TREN - wierszowany utwór liryczny o charakterze żałobnym, wywodzący się ze starogreckiej poezji funeralnej, blisko spokrewniony z elegią, a także epicedium; ważny element struktury tragedii greckiej; odmiana pieśni lamentacyjnej. Utwory takie były poświęcane zmarłej osobie i wyrażały żal oraz smutek z powodu jej odejścia, a także przedstawiały jej cnoty i zasługi. Twórcami trenów byli m.in. Symonides z Keos i Pindar (w Grecji) oraz Newiusz i Owidiusz (w Rzymie). Do antycznej twórczości trenodycznej nawiązywali poeci renesansowi (m.in. Petrarka).
PIEŚŃ - to gatunek literacki poezji lirycznej, o genezie związanej z obrzędami i muzyką (pieśni ludowe, pieśni średniowieczne), od której stopniowo się uwolnił, stając się samodzielną formą wyrazu.Nowożytny kształt pieśni jako wiersza wywodzi się z utworów Horacego i ód greckich. U Horacego stała się samodzielną formą literacką. W średniowiecznej literaturze, pieśni były epickimi utworami narracyjnymi o tematyce historycznej, np. Pieśń o Rolandzie będąca lekturą szkolną. Przykładem Polskiej pieśni może być: Pieśń IX, Pieśń V - o spustoszeniu Podola lub Pieśń II Jana Kochanowskiego

Podział pieśni ze względu na tematykę
· pieśni religijne (psalmy)
· biesiadne
· filozoficzne
· okolicznościowe
· patriotyczne
Cechy pieśni
· uproszczona budowa
· układ stroficzny
· częste refreny
· paralelizmy
· rytmizacja
ANAKREONTYK – pogodna pieśń biesiadna zwana od imienia najweselszego z poetów greckich – Anakreonta.
EPIGRAMAT – krótki wiersz przeznaczony do umieszczania na posągu lub grobowcu. Jego wynalazcą jest Symonides, Grek.
SIELANKA - utwór poetycki (początkowo piosenka pasterska), przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego; idylla. przen. beztroskie, spokojne, pogodne życie, otoczenie pozwalające na takie życie, niczym nie zmącona miłość. Przybiera najczęściej kształt lirycznego monologu, poprzedzonego lub przeplecionego opisem lub dialogiem. Gatunek ukształtował się w twórczości greckiego poety Teokryta (III w. p.n.e.). W literaturze rzymskiej Wergiliusz potraktował sielankę jako obraz życia pasterzy w idealnej Arkadii. Uprawiana w renesansie i baroku (Kochanowski, Szymonowic, Zimorowic) rozkwitła w sentymentalizmie (Karpiński, Kniaźnin).
PRZYPOWIEŚĆ – inaczej: parabola. To opowiadanie zawierające ukryte znaczenie symboliczne, dotyczące sensu ludzkiego życia w perspektywie Królestwa Bożego. W Biblii szczególnie często korzystał z formy paraboli Jezus Chrystus.
PSALM – to hebrajska pieśń religijna, ma zwykle formę modlitewnego hymnu. Wśród 150 psalmów, które weszły do Biblii, wyróżnia się pieśni pochwalne, sławiące moc Boga, dziękczynne i błagalne.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Czw 23:24, 28 Gru 2006    Temat postu:

Antyk autorstwa Gosiaka. Na zdrowie wsyztskim Wink

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
jezyn jarzyn




Dołączył: 23 Paź 2006
Posty: 105
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Pią 12:07, 29 Gru 2006    Temat postu:

haha duze pozdro i szacunken!! a btw to czy ktos bylby tak uprzejmy i przepisal mi tematy wypracowan? poozdro

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
figur
Administrator



Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 100
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Pią 13:21, 29 Gru 2006    Temat postu:

wam to się chyba w święta nudzi:PRazzRazz

a co do tematów, to:

1. "Średniowiecze to nasz wiek dziecięcy, do którego należy nieustannie powracać" słowa Umberto Eco uczyń kluczem do rozważań o epoce.
2. Czlowiek współczesny wobec ideałów średniowiecza.
3. Obraz miłości w Biblii.
4. Poezja współczesna wobec tradycji biblijnej.
5. Odwołując sie do literatury i sztuki, określ jaką rolę odegrała kultura i literatura antyku w tradycji literackiej i kulturowej późniejszych epok.
6. Człowiek współczesny wobec ideałów renesansu.
7. Tradycja czarnoleska w poezji polskiej i późniejszych epok.

Mieliśmy wybrać jeden z tematów 1-2, 3-4, 6-7, 5 był obowiązkowy dla wszystkich. Czyli z tej części 4 do napisania.

Ponadto Poprawić pracę o Werterze, Napisać wypracowanie o Kordianie i o 2 obrazach wojny. Chyba tyle.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
skolimowska




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 75
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Pią 13:33, 29 Gru 2006    Temat postu:

Na ten tydzień wystarczy tylko o 2 obrazach wojny serio serio:DVery Happy

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Pią 18:12, 29 Gru 2006    Temat postu:

co nie uwzględnia tego, że na następny już trzeba 4 kolejne, a wybrani (tzn ja :/) maja jeszcze dwa dodatkowe wypracowania Very Happy ekhm...

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Pią 18:14, 29 Gru 2006    Temat postu:

POŚREDNICTWO – Średniowieczni myśliciele dostrzegają w świecie hierarchiczny porządek. Niestety wyklucza on bezpośredni kontakt między odległymi od siebie elementami. Jest on możliwy jedynie przez pośrednictwo innych.

HIERARCHIA - (z gr. "urząd najwyższego kapłana"):
1. ustanowienie ważności stanowisk lub władz urzędowych lub kościelnych (np. hierarchia kościelna, stopnie wojskowe).
2. Kolejność rzeczy, zagadnień od najważniejszych do najmniej ważnych.
TEOCENTRYZM - Pogląd filozoficzny uznający Boga za przyczynę, stwórcę, powód i cel istnienia wszystkiego na Ziemi i we Wszechświecie. Bóg uważany jest za byt zewnętrzny wobec Wszechświata, działający stale, wzywający do życia duchowego w łączności ze swoją osobą i reagujący na aktywność ludzi.W planie etycznym Bóg jest utożsamiany z najwyższą wartością. Religie monoteisyczne: judaizm, chrześcijaństwo i islam są teocentryczne, jednak ze względu na odmienne podejście doktrynalne i ewolucję myśli filozoficznej na przestrzeni dziejów różnie interpretują stosunek idei teocentrycznych do praktyki życia społecznego i indywidualnego.
Teocentryzm występował w starożytnych filozofiach religii i myśli wielu filozofów:
Platon - w Republice tak określa Boga : "Pierwsza Przyczyna" wszelkiego istnienia i wszelkiej wiedzy, "Najwyższe dobro".
Arystoteles nazywa Boga nieruchomym Pierwszym Motorem wszystkich rzeczy, Tym, który porusza wszystko, sam pozostając w bezruchu. Plotyn posuwa się dalej na tej drodze myślenia i głosi, że myśl musi pozostać w tyle za tym, co nazywa Jeden (Jedyny).
SCHOLASTYKA – to średniowieczna metoda filozoficzna, polegająca przede wszystkim na:
· Oparciu wiedzy na zhierarchizowanych autorytetach (najw. Autorytet to Biblia. Zamiast badać problemy, średniowieczny myśliciel szuka ich rozwiązania w różnych księgach)
· Podporządkowaniu wiedzy zasadom wiary (co jest sprzeczne z wiarą, jest nieprawdziwe)

STYL ROMAŃSKI - Miał charakter głównie sakralny, a jego dokonania wiązały się przede wszystkim z działalnością zakonów, zwłaszcza benedyktynów i cystersów. Nazwa pochodzi od nazwy Rzymu – Roma – i oznacza podporządkowanie zasadom kierującym sztuką rzymskiej władzy kościelnej.

Architektura – budowle w stylu romańskim były proste, racjonalne, rozplanowane, zwykle zaokrąglone (rotundy), opierały się na prostocie brył geometrycznych. Charakteryzowały się obronną grubością murów wznoszonych z kamieni o kwadratowym ciosie, małymi otworami okiennymi, które zabezpieczały przed najazdem wroga, ponieważ świątynie pełniły wtedy rolę warowni. Surowy wygląd rekompensowały bogate zdobnictwo kolumn oraz portali (bram wejściowych). Pod koniec XI w. rozwinięto różne systemy sklepienne tworzące grupy regionalne - sklepienia kolebkowe dominowały we Francji i w Hiszpanii, krzyżowo-żebrowe w Niemczech, kopułowe w południowo-zachodniej Francji, żebrowe we Włoszech.

Rzeźba - tematyką tych kamiennych rzeźb było Pismo Święte oraz Stary Testament, a także żywoty świętych. W ornamencie dominowała plecionka, częste były również motywy zwierzęce i roślinne symbolizujące m.in. walkę dobra ze złem. Była to tak zwana „Biblia dla ubogich”, ponieważ przybliżała osobom nie umiejącym czytać (czyli większości społeczeństwa) prawdy wiary i następstwa ich nieprzestrzegania. Rzeźbiono nie tylko w kamieniu, ale także w drewnie i brązie. była ściśle związana z architekturą. Wypełniała przeznaczone dla niej miejsca na portalach, w tympanonach, w niszach i zagłębieniach muru, na kapitelach i trzonach kolumn. Jednym z najwspanialszych dzieł sztuki ludwisarskiej w Europie są Drzwi Gnieźnieńskie znajdujące się w Polsce (ok.1170r.), przedstawiające życie i męczeńską śmierć św. Wojciecha, a także pokryte płaskorzeźbami kolumny kościoła Św. Trójcy w Strzelnie (po 1175r.).

Malarstwo - wiązało się z architekturą. Tam gdzie nie było rzeźb, malowano malowidła (sklepienia, fragmenty ścian). Przedstawiały one również sceny z Pisma Świętego i Starego Testamentu, jednak w dużo bardziej naturalnych i ożywionych pozach. Miały ograniczoną skalę barw (ochra żółta i czerwona, zieleń i błękit).

STYL GOTYCKI - Gotyk symbolizuje harmonię, jasność i zgodność sztuki z naturą. Styl ten objął swoim zasięgiem dojrzałe i późne średniowiecze. Jego zasady zostały sformułowane i zastosowane po raz pierwszy w pod Paryżem, w kościele w Saint-Denis w połowie XII wieku. Stąd szybko upowszechnił się we wszystkich okręgach Francji, a w połowie XIII wieku w prawie całej łacińskiej Europie. Przejawiał się najpełniej w architekturze, której w początkowych okresach były podporządkowane rzeźba i malarstwo. Sztuka gotycka, tworzona przede wszystkim na potrzeby Kościoła i wiary chrześcijańskiej, była zdominowana przez religię, chociaż w architekturze, a nawet malarstwie stworzyła wiele wspaniałych świeckich budowli i obrazów.
Cechy architektury gotyckiej
· budowle: kościoły, zamki obronne, ratusze, kamienice mieszkalne, ratusze, szpitale, sukiennice, hale targowe,
· wykorzystanie cegły czerwonej różnego kształtu jako budulca (czasami jeszcze stosowano kamień ciosany),
· zamiłowanie do wysokich, strzelistych budowli; przeważają linie pionowe, we Francji – gotyk wertykalny,
· w Anglii – gotyk horyzontalny – raczej niskie budowle, jedynie wieża była elementem wertykalnym,
· wznoszenie wież: dwie po bokach fasady lub jedna z boku albo na środku, albo dwie różnej wysokości,
· wykorzystanie sklepienia krzyżowo-żebrowego,
· wykończenie drzwi i okien w kształcie ostrołuku,
· upodobanie do wąskich, wysokich okien, pokrytych witrażami, u góry zakończonych manswerkiem,
· stosowanie portali uskokowo zwężających się do środka, pokrytych rzeźbami,
· wykorzystanie we wnętrzu kościołów wysokich, smukłych filarów złożonych z pęków półkolumn,
· stosowanie dla wzmocnienia ścian wysokich podpór tzw. skarp, znajdujących się na zewnątrz,
· umiejscowienie nad portalem – rozety – okrągłego okna wypełnione manswerkiem i witrażami

Cechy rzeźby gotyckiej
· ścisły związek z kościołem, zainteresowanie tematyką religijną,
· pojawianie się wizerunków osób świeckich,
· duża popularność rzeźby kamiennej wraz z bujnym rozwojem rzeźby drewnianej, malowanej wielobarwnie (polichromowanie),
· występowanie zarówno pojedynczych figur, jak i tłumów postaci,
· uniezależnienie się rzeźby od tła, od architektury; jeżeli jest związana z budowlą - nie jest ograniczana ilością miejsca,
· większa swoboda artysty w przedstawianiu postaci w celu uniknięcia deformacji postaci,
· ozdabianie kapiteli kolumn liśćmi i motywami roślinnymi,
· postacie ludzi pełne wdzięku i życia, spokojne, racjonalne, realistyczne; swobodne w gestach, postawie i mimice twarzy, wzory zaczerpnięte z Antyku,
· dążenie do realistycznego przedstawienia przedmiotu lub postaci.

Cechy malarstwa gotyckiego
· nierozerwalny związek niektórych obrazów z ołtarzem,
· rozpowszechnienie, po raz pierwszy w dziejach sztuki, obrazu niezależnego, przeznaczonego do zawieszania na ścianach kościoła,
· upodobanie do obrazów tablicowych, malowanych na desce farbami temperowymi,
· rozprowadzanie barwników białkiem kurzego jaja,
· wykorzystanie scen z Nowego Testamentu, z życia Marii, Jezusa oraz świętych i męczenników,
· pojawianie się obrazów o tematyce świeckiej,
· różnice w malarstwie różnych krajów (Niemcy, Czechy, Francja, Polska) mimo pewnych cech wspólnych,
· ukazywanie postaci taką, jaka jest naprawdę - realistyczne ukazywanie człowieka z uwzględnieniem jego wyglądu, uczuć, otoczenia, rysów twarzy, proporcji ciała, stroju,
· ukazywanie przeżyć człowieka poprzez wyraz twarzy, gesty,
· ukazywanie postaci w naturalnym otoczeniu – krajobrazie, wnętrzu,
· stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę ówczesnych umiejętności,
· duże znaczenie malarstwa witrażowego.

DEESIS – to charakterystyczna dla sztuki średniowiecza kompozycja przedstawiająca trzy postaci: Chrystusa jako sędziego na tronie oraz Marię i Jana Chrzciciela.

ASCEZA - skrajne wyrzekanie się i ograniczanie przyjemności, wstrzemięźliwość, zazwyczaj z pobudek religijnych. Oznacza dobrowolne ograniczanie potrzeb życiowych do absolutnego minimum i poddawanie się surowej dyscyplinie wewnętrznej w celu osiągnięcia czystości i doskonałości duchowej. Ludzi praktykujących ascetyzm nazywamy ascetami.

FRANCISZKANIZM – nazwa tendencji w literaturze XX w. Nawiązująca do idei św. Franciszka z Asyżu. Bohater literatury nurtu franciszkańskiego to człowiek prosty, radujący się z życia, głęboko religijny i miłujący naturę.

HEREZJA – to pogląd niezgodny z oficjalną nauką Kościoła. W średniowieczu rozwinęło się kilka herezji. Najbardziej znani są katarzy działający we Francji i Włoszech, przeciw którym organizowano nawet wyprawy krzyżowe. Wspólną cechą różnych odmian tej herezji było przyjęcie istnienia dwóch potęg twórczych: Dobra i Złą, Boga i Demona. To, co duchowe stworzył Bóg, to co materialne, stworzył Szatan.

KRUCJATA - to popularna nazwa wojny prowadzonej przez chrześcijan przeciw niechrześcijanom ze względów religijnych, np. w celu odzyskania terytoriów o znaczeniu religijnym, takich jak Palestyna.

SZTUKI WYZWOLONE - artes liberales), nauki świeckie wykładane w szkołach staroż. Rzymu i średniow. Europy; dzieliły się na trivium (gramatyka, retoryka, dialektyka) i quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka).

TANIEC ŚMIERCI - Taniec śmierci był jedną z najpopularniejszych alegorii w sztuce plastycznej i literaturze późnego średniowiecza. Przedstawienia tego typu powstawały jako upomnienie przed nieuchronnym śmiertelnym losem, ale także jako wyraz rozczarowania marnością świata i skargi na przemijanie.
Przedstawia on trupy w stanie rozkładu toczone przez robactwo, żaby czy węże, zmumifikowane zwłoki ludzkie lub szkielety w ludycznym geście triumfu porywające do tańca przedstawicieli wszystkich warstw społecznych (stanów). Dance macabre symbolizuje równość wszystkich ludzi wobec śmierci.
Wczesne tańce śmierci przedstawiają koło taneczne w którym żwawe i rozradowane trupy tańczą z przestraszonymi ludźmi. Występuje tu kontrast między żywym i umarłym. Człowiek tańczy z trupem, tym, co pozostanie w przyszłości po jego ciele, sobą samym, takim jakim się niebawem stanie. Później krąg taneczny rozpada się na pojedyncze pary. Trup jest personifikacją śmierci, niszczącej siły działającej intencjonalnie. Sceny są silnie zindywidualizowane, co podkreśla ich osobisty charakter. Tak też przedstawia swój „Taniec Śmierci” Hans Holbein.

MISTERIUM - to jeden z podstawowych rodzajów średniowiecznego dramatu religijnego (dramat liturgiczny), którego początki sięgają X-XIII wieku.
Jest ostatnim ogniwem tropów dialogowanych. Początkowo oparte na obrzędach liturgicznych, później włączano także sceny z życia biblijnego lub z hagiografii.
Scena misteryjna to inaczej scena mansjonowa lub symultaniczna, bądź równoczesna. Aktorzy w przeciwieństwie do teatru greckiego (antycznego), występowali bez masek. Sceny misteryjne odbywały się pod gołym niebem lub w kościołach.
Najstarszym polskim misterium jest: Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, która choć spisana w renesansie przez Mikołaja z Wilkowiecka, wyrasta z kultury średniowiecza.
LITANIA – to rodzaj modlitwy składającej się z paralelnie zbudowanych zwrotów do Boga lub jakiejś świętej osoby i powtarzających się próśb wyrażonych za pomocą form trybu rozkazującego.

APOKRYF – to uzupełnienia powieści biblijnych, mające pozory autentyzmu. Ich autorstwo przypisywano uczestnikom historii świętej (np. przypisywano Ewangelie wg Tomasza lub Piotra)

PLANKT – to gatunek średniowiecznej poezji, który obejmuje utwory wyrażające żal po zmarłym i wzywające wszystkich do wspólnoty w cierpieniu. W planktach bardzo często znajdują się wezwania o pomoc do Boga, aniołów, natury i ludzi.

EKSPRESJA – czyli siła wyrazu. (w stylu gotyckim w malarstwie)

HAGIOGRAFIA – to dział piśmiennictwa chrześcijańskiego, który obejmuje żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów.

Hagiografia składa się z trzech części:
a.) opisu życia świętego (vitea)
b.) męczeństwa(pasio)
c.) cudów (miracule)

LEGENDA - to opowieść fantastyczna, posługująca się elementami niezwykłości oraz cudowności, związanej z życiem świętych i męczenników.Pierwsze legendy powstały w średniowieczu w celu propagowania wiary chrześcijańskiej. Pierwsze legendy były wówczas przekazywane z ust do ust i każdy dodawał coś od siebie. Najbardziej znana z tego okresu jest Złota legenda Jakuba de Voragine (1270).

PIEŚŃ O DZIEJACH – utwór opisujące doskonałych rycerzy i władców (od XI w. W Europie). Jest to tzw. Chanson de geste. Najbardziej znana pieśń to „Pieśń o Rolandzie”

ROMANS RYCERSKI – surowi wojownicy zmieniają się w czułych kochanków, nie tracąc przy tym dzielności i męstwa.

ALEGORIA - literaturze i sztuce obraz mający, poza dosłownym, sens przenośny, jednoznacznie określony i ustalony konwencjonalnie. Zwykle występuje w formie personifikacji wyposażonej w określone atrybuty, np. alegoria sprawiedliwości - kobieta z przepaską na oczach, z mieczem i wagą. Jako zasada kompozycyjna utworów literackich właściwa m.in. przypowieści lub bajce zwierzęcej (np. lis w potocznym odczuciu kojarzy się z chytrością).

KRONIKA - faktograficzny opis wydarzeń w układzie chronologicznym. Kronika nie zawiera analiz tych wydarzeń, może jednak zawierać podsumowania oraz komentarz autora. Zapis tych wydarzeń może odbywać się na bieżąco, w miarę ich dziania się, lub później. Kroniki zaliczane są do utworów epickich, często łączą ze sobą cechy powieści, legendy oraz baśni.
Najsłynniejszymi polskimi kronikarzami są: Gall Anonim, Jan Długosz, Wincenty Kadłubek, Janko z Czarnkowa i Władysław z Gielniowa.
TRUBADUR - wędrowny śpiewak, poeta, twórca piosenek i poezji (kompozytor) występował w średniowieczu w Europie. W ściślejszym znaczeniu poeta dworski tworzący w płd. Francji (XI–XIII w.) w języku staroprowansalskim, często komponujący muzykę do swoich poezji i pieśni o tematyce najczęściej miłosnej. Śpiewano też o wyprawach krzyżowych.
Trubadurzy jako średniowieczni artyści wywodzący się z francuskiej arystokracji, poeci, muzycy i kompozytorzy. Pierwsi trubadurzy tworzyli w Prowansji około roku 1100, w języku staroprowansalskim (langue d'oc) rodzaj poezji lirycznej, tzw. poezji prowansalskiej, wysławiającej zalety uwielbianych i niedostępnych kobiet. Z czasem ich ruch rozprzestrzenił się na całą Francję, a w połowie wieku dotarł do Niemiec i Hiszpanii.
GROTESKA - jest to ukazywanie rzeczywistości w literaturze, teatrze, filmie i dziełach plastycznych w sposób, który odbiorca uznaje za nierealistyczny, obcy, absurdalny, komiczny, karykaturalny. Jest to wizja świata w "krzywym zwierciadle". Nazwa pochodzi od motywu dekoracyjnego przedstawiającego stylizowane elementy roślinne przeplatane ze zwierzęcymi, ludzkimi i fantastycznymi postaciami.
Groteskę cechuje:
· deformacja rzeczywistości,
· mieszanie elementów kontrastowych, pozostających ze sobą w sprzeczności (np. bieli z czernią, dobra ze złem itp.),
· mieszanie komizmu z tragizmem oraz elementów fantastycznych z realistycznymi
· hiperbolizacja
· zakłócenie zdrowego rozsądku (nonsens) i zasad logicznych- alogiczność
· fascynacja brzydotą
· krzywe zwierciadło
· oniryzm
· parodia i karykatura
UBI SUNT - (łac. "gdzie są") to skrót łacińskiego pytania retorycznego Ubi sunt qui ante nos fuerunt? ("Gdzie są ci, którzy byli przed nami?") używany na określenie literackiego motywu przemijania, marności świata i nostalgii za przeszłością obecnego szczególnie w europejskiej poezji średniowiecznej.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Pią 18:14, 29 Gru 2006    Temat postu:

kochani: średniowiecze dla was Razz

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
arniq




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 111
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Sob 12:32, 30 Gru 2006    Temat postu:

pracujecie jak mrówki, kochani Cool

dzięki za pojęcia

ja napisałam juz 1,5 wypracowania

i... zaczęłam wstęp do prezentacji

btw czy ma ktoś może w domu reprodukcję jakiegos obrazu tetmajera??


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
jezyn jarzyn




Dołączył: 23 Paź 2006
Posty: 105
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Sob 13:00, 30 Gru 2006    Temat postu:

jaaaaa czy ktos oszalal bo ja nie kumam, czy ona mysli ze my nie mamy co robic tylko sie polskiego bedziemy uczyc, ktory 90% klasy jest na wała potrzebny?! gggrrrrrrr jestem w gdyni i nie do konca chce mi sie pisac te wypracowania

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Gosiek




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z krainy Rudych Łosi

PostWysłany: Sob 13:38, 30 Gru 2006    Temat postu:

z tego, co mi wiadomo, na ten tydzien jest tlyko wypracownaie z potopu, a na nastepny dopiero ukochana reszta ;/ jesli chodzi o spr - tez ma byc w drugim tygodniu. Tak przynajmniej mi wiaodmo - podziwiam ludiz, ktorzy zaczeli, a nawet juz skonczyli prezentacje maturalna - mnie to wogole jakos nie kreci i mam to przynajmniej do ferii w nosie :]

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
figur
Administrator



Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 100
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Sob 15:34, 30 Gru 2006    Temat postu:

z prezentacji maturalnej toja narazie przeczyatłem rozmowy z katem<lol> choc musze przyznac, ze to nawet dosc ciekawa ksiazka (oczywiscie moim zdaniem) a jak jestesmy przy reprodukcjach: ma ktos moze jakies obrazy beksińskiego? niekoniecznie reprodukcje;) lub jeszcze ma drugie pytanie czy ma ktos może film equilibrium??? wyprocowań nadal nei spłodziłem i jakś mi sie nie chce;D dziekuje za uwage

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
paulajn




Dołączył: 20 Paź 2006
Posty: 107
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 2 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wola (prawie) Justowska

PostWysłany: Sob 19:37, 30 Gru 2006    Temat postu:

czytając ten temat jestem coraz bardziej przerażona.
chyba cos mnie ominęło podczas mojej symulowanej choroby w zeszłym tygodniu...


sapycia rzeczywiscie mówiła że na teraz tylko potop, powiedziała to mniej wiecej wtedy, kiedy zachwycała się moim iście wzorowym strojem :]

a co do prezentacji to: o booooooooże, dramat, nic nie zaczęłam.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Halszka




Dołączył: 21 Paź 2006
Posty: 60
Przeczytał: 0 tematów

Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Sob 12:19, 06 Sty 2007    Temat postu:

powiem wam, mili, że mało tego dość ;p

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum o wszystkim i o niczym dotyczacym naszej klasy Strona Główna -> Polski Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Idź do strony 1, 2  Następny
Strona 1 z 2

 
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach

fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
Regulamin